Johannes de Doper: profeet van het begin

Verwerkingsblad voor groepsbespreking

Ga vanuit de bijbel naar het thema toe: lees Marcus 1,1-15

Een lied om te zingen:

O kom, o kom, Immanuël,
verlos uw volk, uw Israël,
herstel het van ellende weer,
zodat het looft uw naam, o Heer!
Wees blij, wees blij, o Israël!
Hij is nabij, Immanuël

     Liedboek voor de kerken (1973) lied 125:1 [Nieuw: 660:1]

Het thema kun je bespreken aan de hand van de volgende punten:

1. Misschien ken je het Gentse altaarluik van de gebroeders Van Eyck, geschilderd in 1432 (Het Lam Gods). De ereplaats (het bovenste schilderij) is voor Koning Christus, Gods Zoon. De plaatsen aan zijn rechter- en linkerhand zijn voor zijn moeder Maria en voor de profeet Johannes de Doper. Hij is geen vergeten profeet, maar hoog in ere. Je ziet hier zijn afbeelding. Zijn woestijnkleding heeft hij niet meer aan. Hij draagt nu het erekleed van een hemelse kroongetuige: de grootste van alle profeten. Zoek eens verbanden tussen die afbeelding en de Bijbelstudie die je gelezen hebt (lichaamstaal; kleur van gewaad; boek e.d.).

 2. Johannes heeft altijd gezegd dat Jezus groter moet worden en hij zelf minder. Kort en goed: `Jezus is groot en Johannes is zijn profeet’. Hoe zou je dit kunnen vergelijken met de geloofsbelijdenis van de islam?

3. Johannes was een boetprofeet: zijn oproep tot boete en bekering blijft ook gelden voor ons als christenen. Waar vind je dat terug in de reformatorische doopformulieren? Hoe zie je het in de praktijk rond dopen in je gemeente?

4. In oudere en /of rooms-katholieke kerken staat het doopvont in een zijkapel: je moet via de doopkapel de kerk binnenkomen. Waarom zou dit zo zijn?

(Doopkapel van de kathedraal Sint Jan [de evangelist], ’s Hertogenbosch)

 5. Er zijn veel kerkgebouwen met de naam van Johannes de Doper (rooms vaak St. Jan de Doper): zoek een voorbeeld in je eigen omgeving. Zou je die naam vandaag ook kiezen voor een kerkgebouw? Waarom wel/niet?

6. Vanouds was er een heel bekend liturgisch lied waarin Gods kind smeekt om genade op de dag van het oordeel. Je vindt het vertaald in Liedboek (1973) lied 278 (Dies irae). Het is een lied dat past bij Johannes de Doper. Lees eens de onderstaande coupletten uit dit lange gebed: wat vind je ervan dat dit lied niet meer is opgenomen in het Nieuwe Liedboek (2013)?

1 Dag des oordeels, dag   des Heren.
Alles zal tot as   verteren,
zoals de profeten leren.

12 Schuldig ben ik aan het   kwade,
rood van schaamte om   mijn daden.
God, ik smeek U, schenk   genade.

13 Die Maria hebt vergeven
en de moord'naar schonk   het leven,
mij ook hebt Gij hoop   gegeven.

17  Hoor, ik roep in angstig   klagen,
't hart verbrijzeld en   verslagen,
red mij op die dag der dagen. 

 In één woord!

Aan het eind van de bespreking kan ieder eerst voor zichzelf op een blaadje het woord schrijven dat het beste samenvat wat je uit deze Bijbelles meeneemt voor jezelf. Schrijf daarna de woorden die ieder koos op een groter blad papier. Kijk of je daar samen een kernwoord uit kunt kiezen dat door meer of door iedereen wordt herkend.

Je kunt het meest herkende woord op een vaantje schrijven met de kleur van deze drie Bijbellessen (rood). Op den duur krijg je een slinger met twaalf vaantjes: het snoer dat je groepsavonden verbindt.

*

Samen danken met Zacharias

Sluit af met gezamenlijk gebed:

Je zou daarvoor deze keer de woorden kunnen kiezen van Zacharias, Johannes’ vader.

Geprezen bent U, Heer, God van Israël,
U hebt zich om uw volk bekommerd en het verlost.
Een reddende kracht heeft U voor ons opgewekt
uit het huis van David, uw dienaar,
zoals U van oudsher heeft beloofd bij monde van uw heilige profeten:
bevrijd zouden we worden van onze vijanden,
gered uit de greep van allen die ons haten.
Zo toont U zich barmhartig jegens onze voorouders
en herinnert U zich uw heilig verbond:
de eed die U gezworen had aan Abraham, onze vader,
dat wij, ontkomen aan onze vijanden,
U zonder angst zouden dienen, toegewijd en oprecht,
altijd levend in uw nabijheid.
En U zond uw kind Johannes, profeet van de Allerhoogste,
voor U ging hij uit om de weg voor U gereed te maken,
en om ons bekend te maken met onze redding
door de vergeving van onze zonden.
Dankzij uw liefdevolle barmhartigheid
ging het stralende licht uit de hemel over ons op
en verscheen aan allen die leven in duisternis
en verkeren in de schaduw van de dood,
zodat we onze voeten kunnen zetten op de weg van de vrede.
Geprezen zij uw naam tot in alle eeuwigheid. Amen.